Deelprogramma 1.1: Economie en werkgelegenheid

Deelprogramma 1.1: Economie en werkgelegenheid

Groningen groeit de komende jaren hard. De Groningse economie speelt een hoofdrol in onze regio en de keuzes van de zesde gemeente van het land hebben grote betekenis voor de brede welvaart in het Noorden, maar ook in Nederland als geheel, Noord-Duitsland en op de lange termijn tot in Scandinavië. We werken samen met ondernemers aan een toekomstbestendige economie en we gaan actief en zorgvuldig regie voeren op ruimtelijke ordening. Een omslag in ons economisch denken en doen is nodig: economische groei is voor ons geen doel op zich. We kiezen voor groene en eerlijke groei, en zetten in op vergroting van de brede welvaart. Dit gaat naast economische ontwikkeling over gezondheid van onze inwoners, de kwaliteit van het onderwijs, de staat van het milieu, klimaat en onze leefomgeving, sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en veiligheid. Om de groei van de werkgelegenheid in Groningen te kunnen faciliteren intensiveert de coalitie haar inzet op (ruimtelijke) economie en is gelijke kansen voor alle Groningers het uitgangspunt. Samen met alle stakeholders, onder andere onderwijs en werkgevers, werken we aan een arbeidsmarkt met ruimte voor een duurzame ontwikkeling van talent op alle niveaus. Het belang van MBO- en praktijkgeschoolden daarin wordt onmiskenbaar duidelijk gemaakt door de huidige krapte op de arbeidsmarkt.
We versterken samen met onze partners in Campus Groningen, Ondernemersfonds, bedrijvenverenigingen en het Akkoord van Groningen de economische sectoren die zich sterk ontwikkelen en bijdragen aan die brede welvaart, zoals digitalisering & ICT en de gezondheidseconomie waar we in Groningen al sterk in zijn. We willen gezamenlijk met kennisinstellingen, bedrijven en medeoverheden in de regio koploper worden in de eiwit- en voedseltransitie. Ook de energietransitie heeft prioriteit en dat vertaalt zich in het bestrijden van de klimaatcrisis door minder energieverbruik en meer duurzame energie op onze werklocaties. Op deze thema’s liggen grote kansen voor waardevolle werkgelegenheid in de gemeente en in de regio, speciaal voor MBO- en praktijkgeschoolden. In Europa lopen we als Noord-Nederland bijvoorbeeld voorop in de waterstofeconomie, die een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de energietransitie. Ook streven we naar een volledig circulaire economie, in alle sectoren, omdat het nodig is dat we ons herbezinnen op de relatie met natuur en dieren. We willen binnen de grenzen blijven van wat onze planeet aankan én binnen de grenzen van wat maatschappelijk verantwoord is. Deze speerpunten zullen hun plek krijgen in de wijze waarop we nieuwe bedrijvigheid ruimtelijk faciliteren en hoe we ons landbouwbeleid gaan invullen.

We investeren in goed onderwijs, in duurzame en maatschappelijk relevante werkgelegenheid voor iedereen, in een bruisende culturele sector met een nieuw muziekcentrum, in evenementen in de binnenstad, op de Drafbaan en in het Stadspark en in MartiniPlaza. We stimuleren sport en bewegen door te investeren in Kardinge als vitaliteitscampus. We continueren op onderdelen het herstelprogramma 'Groningen Vooruit'. Op die manier versterken we het economische, maatschappelijke en recreatieve profiel van onze gemeente en wijk- en dorpscentra voor onze inwoners, bezoekers en bestaande/toekomstige bedrijvigheid. Bedrijvigheid is belangrijk voor het creëren van meer werkgelegenheid en een sterkere economie leidt tot meer banen, meer eigen regie, participatie door kwetsbare groepen en ruimte voor talentontwikkeling.

Doelen Deelprogramma 1.1: Economie en werkgelegenheid

Het deelprogramma Economie en werkgelegenheid heeft de volgende doelen:

• Het creëren en behouden van werkgelegenheid;
• Het faciliteren van toekomstbestendige economische groei, waaronder het huisvesten van de  werkgelegenheid;
• De economische voorzieningen laten meegroeien met de groei van de gemeente;
• Het structureel versterken van het economische, maatschappelijke en recreatieve profiel van onze gemeente voor onze inwoners, bezoekers en bestaande/toekomstige bedrijvigheid.

Effectindicatoren

Met de volgende indicator(en) wordt de door ons gewenste maatschappelijke impact van ons beleid gemeten. Indien er geen cijfers beschikbaar zijn voor dat jaar, staat er een streepje. In dat geval wordt de indicator eens in de twee jaar gemeten, of is de indicator pas vanaf 2022 in de begroting opgenomen.

Toelichting effectindicatoren

 
*** Totaal aantal arbeidsplaatsen in gemeente Groningen: Meetpunt voor het aantal banen is 1 april. Cijfers over 2022 betreffen dus de periode 1-4-2021 tot 1-4-2022. Meetpunt voor leegstand is per 1 januari. Cijfers voor 2022 betreft de stand van zaken op 1-1-2022. De leegstandscijfers per 1-1-2023 zijn pas medio mei 2023 beschikbaar.

** Registratie van het aantal banen per gebiedstype (kantoorlocaties, bedrijventerreinen, binnenstad, kennisgebied, gemengd gebied, overig gebied): is afgelopen jaar aangepast door OIS Groningen. Er is een categorie verwijderd (ontwikkelzones) en verdeeld over de overige categorieën. Hierdoor is vergelijking met cijfers uit eerdere jaarrekeningen en begroting niet mogelijk en klopt ook het beoogde aantal voor 2022 niet. Daarom is geen beoogd aantal 2022 voor het aantal banen in de verschillende categorieën opgenomen. Wel voor het totaal van het aantal banen in Groningen.

Totaal aantal arbeidsplaatsen waarvan aantal banen in overig gebied: Onder ‘Overige gebieden’ vallen de woonplaatsen, exclusief de adressen die binnen een werklocatie vallen. De toename van vestigingen op bedrijventerreinen komt zowel door binnengemeentelijke verhuizingen naar dit werklocatietype als door het saldo van bedrijfsoprichtringen en -opheffingen. De groei van vestigingen in het ‘Overig gebied’ komt door het saldo van bedrijfsoprichtringen en -opheffingen op dit werklocatietype. De afname van banen in ‘Gemengd gebied’ komt door een verhuizing van een grote werkgever naar een andere locatie binnen de gemeente. Nieuwe bedrijfsvestigingen zijn verantwoordelijk voor de groei van banen op de bedrijventerreinen ‘Euvelgunne’ en ‘Oosterhoogebrug/Koningsweg’. De groei van banen op bedrijventerrein ‘Hoogkerk Oost’ komt door autonome groei bij bedrijven op deze werklocatie.

Ontwikkeling aantal banen : Het aantal banen in de gemeente Groningen is in de periode van 1 april 2021 tot 1 april 2022 per saldo toegenomen met 7.568 (4,7 procent) naar 169.900. Van de toegenomen 7.478 vaste banen zijn 5.907 banen van 12 uur of meer per week. De autonome groei van vaste banen is verantwoordelijk voor 56 procent van de totale groei van het aantal vaste banen in de periode ‘2021-2022’. Het aandeel vrouwen in de werkgelegenheid blijft gelijk ten opzichte van 2021, namelijk 50,5 procent. Het aantal vaste banen van vrouwen nam toe met 4.077, waarvan 3.294 banen van 12 uur of meer per week. De verdeling van deeltijd- en voltijdbanen blijft gelijk. Vier van de vijf banen in de gemeente Groningen is een baan van 12 uur of meer per week.

Ontwikkeling aantal banen in de speerpuntsectoren (energie sector, ICT sector en Life science en Health) : De gemeente Groningen onderscheidt in de Economische Agenda 2020 - 2022 een aantal speerpuntsectoren. Binnen de ‘Energie’ stijgt het aantal vaste banen met 161 en is er een afname van 66 ingeleende uitzendkrachten. De afname van banen in de ‘Life sciences & Health’ en de ‘ICT-sector’ komt hoofdzakelijk door een daling van het aantal ingeleende uitzendkrachten. We vermoeden dat het aantal banen in de creatieve industrie is toegenomen doordat er na de beëindiging van de coronamaatregelen weer meer georganiseerd  werd en daardoor weer meer beroep werd gedaan op de creatieve industrie.

* Aantal toeristische overnachtingen: De aanlevering van de data over het aantal toeristische overnachtingen heeft altijd een jaar vertraging. Voor 2021 zijn nog geen cijfers bekend omdat nog veel hotels en B&B bedrijven het aantal overnachtingen niet heeft doorgegeven.

Beleidsvelden

Deelprogramma Economie en werkgelegenheid bestaat uit de volgende beleidsvelden:

Economische ontwikkeling
Via onze economische agenda en het continueren van het herstelprogramma Groningen Vooruit investeren we in advies en ondersteuning aan ondernemers. Op het moment van schrijven van deze jaarrekening  geldt de Economische Agenda 2020-2022 nog als richtsnoer voor ons economisch beleid. Met deze Economische Agenda hebben wij ons streven om in de periode 2019-2022 een verdere groei te realiseren van de werkgelegenheid met 5000 banen ruimschoots behaald. De rol van Groningen als economische motor van het Noorden is verder gegroeid. De Groningse economie presteert bovengemiddeld, waarbij de werkgelegenheid in de periode 2020-2022 toenam met meer dan 12.000 banen. Groningen heeft een grote aantrekkingskracht op ondernemers en talent uit binnen- en buitenland. De gemeente ondersteunt een groeiende groep ondernemers die zijn gericht op innovatief ondernemen met sociale impact voor bedrijvigheid en inwoners. Ook stimuleert de gemeente bedrijven en kennisinstellingen die een bijdrage leveren aan de transities van zorg naar positieve gezondheid, van fossiele naar hernieuwbare energie, van analoog naar digitaal en van een lineaire naar een circulaire economie.

In 2022 is een start gemaakt met de ontwikkeling van  een nieuwe Economische Agenda (2023-2026) die in 2023 van kracht wordt. Energietransitie, Digitale economie en Gezondheidseconomie zullen ook in de nieuwe economische agenda belangrijke aandachtspunten zijn die de komende jaren het verschil moeten maken in het creëren en behouden van werkgelegenheid in de regio.  Voorts komt de focus nog nadrukkelijker te liggen op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, te onderscheiden in Ondernemen met Impact en Circulaire Economie.

Op deze belangrijke thema’s blijven we gezamenlijk inzetten met onze partners in Noord-Nederland en via het Akkoord van Groningen (Groningse onderwijsinstellingen (MBO, HBO, WO), het UMCG, Martini Ziekenhuis en de provincie Groningen) en de koepel Economische Agenda (bedrijfsverenigingen, ondernemersfonds en VNO NCW). .  

Ruimtelijk-economische ontwikkeling
In het programma Ruimtelijke Economie werken we aan het ruimtelijk faciliteren van de (groei van) werkgelegenheid en aan het structureel versterken van ons economisch profiel. In het programma benoemen we de ruimtelijk-economische opgaven voor de gemeente en geven we de uitwerking daarvan op hoofdlijnen weer. We onderscheiden twee hoofdopgaven: 

1. V an economische groei naar brede welvaart: samen met ondernemers werken we aan een duurzame, toekomstbestendige en circulaire economie;
2. De economische voorzieningen groeien mee met de groei van de gemeente.

Overige economie
In dit beleidsveld worden de jaarlijkse bijdragen aan het Ondernemersfonds waaronder inmiddels ook Ondernemersvereniging Ten Boer en Haren vallen verantwoord. 

Grondzaken
In dit beleidsveld worden voor een belangrijk deel de rente en afschrijving verantwoord die zijn gekoppeld aan ruimtelijk-economische projecten. De resultaten grondzaken worden voor een groot deel verantwoord in dit deelprogramma. Concreet gaat het om de nog in exploitatie te nemen eigendommen, de ontwikkeling van bedrijfsterreinen en verhuurde kavels. Voor grondzaken is geen afzonderlijk deelprogramma opgenomen in de begroting. In Paragraaf 7: Grondbeleid  zijn alle resultaten grondzaken nader toegelicht.