Relevante ontwikkelingen
In 2022 is het aantal inwoners in de gemeente Groningen toegenomen tot ruim 238.000 (een toename van 1,5% ten opzichte van 2021) en is het aantal arbeidsplaatsen met 4,7% gegroeid. Naar verwachting neemt het aantal inwoners en arbeidsplaatsen de komende decennia fors verder toe. Bovendien worden de voorzieningen in de stad Groningen steeds belangrijker voor de regio. Dat alles leidt tot extra mobiliteit van, naar en binnen onze gemeente en daarmee tot meer rijdende en geparkeerde voertuigen.
In een jaar waarin het thuiswerken steeds verder ingeburgerd raakte en de digitalisering doorzette, bleek toch dat ons mobiliteitsgedrag niet zo snel verandert als we allemaal hoopten en dachten. Toen de laatste coronalockdown in januari 2022 eindigde en de wereld langzaamaan weer oude vormen aannam, zijn de gebruikelijke ochtend- en middagspits ook al snel weer teruggekomen. Toch heeft de coronacrisis er wel voor gezorgd dat we vaker thuiswerken. Landelijk gezien werkte in 2022 ruim één op de drie werknemers voor minimaal de helft van de tijd thuis. De meeste organisaties hebben inmiddels een actief beleid ten aanzien van kantoorbezetting en thuiswerken, zoals ook de gemeente Groningen.
Als het om 2022 gaat, kijken we terug op een succesvol verlopen Operatie Julianaplein. In de periode van 11 februari tot en met 9 mei 2022 ging het oude Julianaplein volledig op de schop en werden verschillende rijrichtingen afgesloten voor het verkeer. Dat leverde dertien weken lang verkeershinder. Dankzij de inzet van onder meer Groningen Bereikbaar, werkgevers en de automobilist kwam het niet tot een verkeersinfarct en bleef Groningen tijdens de werkzaamheden zo goed mogelijk bereikbaar.
Ontwikkelingen die al in gang waren gezet, hebben het afgelopen jaar de nodige versnelling gekregen. Met thema's als elektrificatie, hubs, deelmobiliteit, de aankondiging van de zero emissie binnenstad vanaf 2025 en aandacht voor autoluwe gebiedsontwikkeling, lijken zowel overheden als marktpartijen de mobiliteitstransitie steeds meer vorm te geven.
De Mobiliteitsvisie Groningen Goed op Weg heeft ervoor gezorgd dat we afstappen van de autologica. Mobiliteit was de afgelopen decennia namelijk het sturende ontwerpperspectief in de ruimtelijke ontwikkeling geworden. Daarbij gold dat de efficiëntste, snelste manier van bewegen maatgevend werd voor de inrichting van onze straten. Met als gevolg dat de auto de meeste ruimte inneemt, gevolgd door de fiets. Met de Mobiliteitsvisie en de Leidraad Openbare Ruimte willen we de straat echter weer tot een belangrijke sociale, economische en recreatieve ontmoetingsplek maken. In de straat speelt het openbare leven zich af en het moet niet langer alleen maar een functionele verkeersverbinding zijn tussen verschillende bestemmingen. De opgaven voor de straat zijn daarmee dus veranderd met behoefte aan meer verblijfskwaliteit. Daarnaast ligt bij de herinrichting van de straat de focus ook op het realiseren van straten, waarbij klimaat, groen en verblijf een aanvullende ruimteclaim leggen op het profiel.
Met de Uitvoeringsprogramma's Doorwaadbare Stad en Deelmobiliteit zijn we daadwerkelijk begonnen aan de transformatie van straten. Zo verlagen we de komende periode in veertien straten de maximumsnelheid van 50 naar 30 km/uur en richten we deze straten op een andere wijze in. Ook op het gebied van deelmobiliteit is er al veel gebeurd. Zo worden er in onze gemeente sinds afgelopen jaar elektrische deelfietsen aangeboden, is het aantal deelauto's toegenomen en zijn op het Hoofdstation elektrische OV fietsen beschikbaar.
Verduurzaming is een belangrijk thema in het mobiliteitsbeleid van Groningen. Inwoners én bezoekers worden uitgedaagd om de auto zoveel mogelijk te laten staan door met het openbaar vervoer te reizen, de fiets te pakken of te lopen. Op de langere afstanden kan de combinatie van deze vervoermiddelen uitkomst bieden.
Naast de keuze voor een duurzame en gezonde manier van verplaatsen, blijven we ook inzetten op de vergroening van de vervoermiddelen zelf. De overgang van fossiele brandstoffen naar elektrisch rijden (of waterstof) is daarbij één van de belangrijkste veranderingen. Ook daarin worden stappen gemaakt. Zo rijden er inmiddels 194 elektrische en waterstofbussen rond in Groningen en Drenthe, zijn er belangrijke vervolgstappen gezet naar een zero-emissiezone voor stadslogistiek in de binnenstad, zijn snorfietsen met een fossiele brandstofmotor op veel fietspaden niet langer toegestaan én hebben we belangrijke stappen gezet om in eigen beheer elektrische laadpalen te kunnen plaatsen.
De herinrichting van de Grote Markt is na de zomervakantie begonnen. Als gevolg daarvan rijden er sinds 17 juli 2022 geen bussen meer over de Grote Markt. Voor binnenstadbezoekers zijn nieuwe haltes aangelegd op de Diepenring en aan het Gedempte Zuiderdiep. Voor mensen met een mobiliteitsbeperking is een pilot uitgevoerd met kleinschalig, alternatief vervoer. Dit wordt nu voortgezet met het kleinmazig wijkvervoer.
In 2022 is in verschillende stadswijken betaald parkeren ingevoerd. Daarmee verminderen we de parkeerdruk, zodat bewoners weer in hun eigen straat kunnen parkeren en er meer ruimte is voor groen, spelen en ontmoeting. Ons Parkeerbedrijf exploiteert de gemeentelijke parkeergarages, de buurtstallingen en de gemeentelijke fietsenstallingen. Het gebruik van onze parkeergarages lag in de eerste maanden van 2022 een stuk lager dan voor de coronacrisis, maar na de zomer is het gebruik weer toegenomen. De grootste toename is te zien in Parkeergarage Forum.
In onze fietsenstallingen zijn we blijven investeren. Zo werd op 14 maart 2022 de fietsenstalling Grote Markt geopend. Daarmee beschikt het gebied rond de Grote Markt en Nieuwe Markt nu over 3.000 kwalitatief hoogwaardige plekken voor fietsen. Op deze manier faciliteren we onze fietsers goed, maar levert het ook veel ruimte op voor de voetganger in het kernwinkelgebied.
Op het gebied van verkeersveiligheid blijven we ons vooral richten op de kwetsbare verkeersdeelnemers, namelijk de voetganger en de fietser. Dat blijkt meer dan ooit nodig, want het totale aantal verkeersongevallen waarbij slachtoffers (gewonden en doden) zijn gevallen, is landelijk en ook in onze gemeente in 2022 aanzienlijk toegenomen. Hoewel het aantal slachtoffers onder automobilisten ook is toegenomen, valt vooral het hoge aandeel fiets-, snorfiets- en bromfietsslachtoffers op. Dat baart ons uiteraard zorgen. Om de verkeersveiligheid te verbeteren, zetten we naast (verkeers)educatie in op het nemen van extra fysieke maatregelen en het anders inrichten van straten, wegen en pleinen. Vanuit het Uitvoeringsprogramma Doorwaadbare Stad zijn we daarmee inmiddels aan de slag. Meer maatregelen volgen in het Uitvoeringsprogramma Lopen, Fietsen en Verkeersveiligheid waarvoor we nu een uitgebreid proces doorlopen.