Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid en zorg

Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid en zorg

In dit brede deelprogramma staan allereerst resultaten en activiteiten centraal die gericht zijn op het versterken van de lokale sociale basis. Het draait daarbij om het bevorderen en faciliteren van gezonde, vitale leefgemeenschappen in wijken en buurten waarin bewoners omwille van hun talenten en hun betekenis voor de ander worden uitgenodigd om mee te doen. Daarnaast richt het deelprogramma zich op het verlenen van (al dan niet tijdelijke) ondersteuning en zorg, ten behoeve van het herstel en de bevordering van de zelfredzaamheid en participatie van onze inwoners. De zorg en ondersteuning, die aanvullend is op de eigen kracht en mogelijkheden van onze inwoners, kennen een preventief karakter en staan in het teken van het voorkomen van escalaties. Indien hiervan toch sprake is, bieden we een doelmatig vangnet (bijvoorbeeld in de vorm van maatschappelijke opvang of jeugdhulp) en werken we vanuit dat perspectief aan het herstel van regie. Daarbij hebben we specifiek aandacht voor inwoners die vanuit maatschappelijk perspectief ondersteuning nodig hebben, maar hier zelf niet direct aanleiding toe zien. Deze groepen inwoners begeven zich vaak op het grensvlak tussen zorg en veiligheid.

Doelen Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid en zorg

We vinden het van groot belang dat een ieder zo veel als mogelijk gelijke kansen heeft op een goede kwaliteit van leven - en dat;

• Een ieder op volwaardige wijze deel kan uitmaken van de samenleving en hierdoor niemand in een (sociaal) isolement hoeft te raken;
• Een ieder een gezonde levensloop kan doormaken, waarbij de kansen op onderlinge gezondheidsverschillen beperkt blijven;
• Een ieder zo lang als mogelijk - naar eigen aard en vermogen - zelfstandig of met hulp van naasten kan (blijven) functioneren en wonen in en nabij de eigen thuis- en leefomgeving;

[…] En dat de kwaliteit van de (sociale) leefomgeving hierbij op positieve wijze bijdraagt aan het welbevinden van inwoners - en dus dat;

• Buurten, wijken en dorpen een prettig leefklimaat hebben, waarin mensen elkaar kennen, zich opgenomen en geaccepteerd voelen, en op een plezierige wijze met elkaar omgaan;
• Buurten, wijken en dorpen vitale, veerkrachtige sociale structuren kennen, van waaruit mensen maatschappelijk actief kunnen zijn en hierbij iets voor elkaar kunnen en willen betekenen;
• Buurten, wijken en dorpen een laagdrempelig georganiseerde infrastructuur aan sociale - en maatschappelijke voorzieningen hebben, waar mensen terecht kunnen voor informatie, advies en (lichte) ondersteuning;
• ‘Vangnet voor ondersteuning, opvang en zorg’.

Effectindicatoren

Met de volgende indicator(en) wordt de door ons gewenste maatschappelijke impact van ons beleid gemeten. Indien er geen cijfers beschikbaar zijn voor dat jaar, staat er een streepje. In dat geval wordt de indicator eens in de twee jaar gemeten, of is de indicator pas vanaf 2022 in de begroting opgenomen.

Toelichting effectindicatoren

* % Inwoners dat aangeeft zich in de afgelopen periode zich gelukkig te hebben gevoeld (Jongeren (klas 2 en 4 VO) :
De geconstateerde afname wijten we primair aan de gevolgen van de lockdown. Deze vraag is in het najaar van 2021 aan de jongeren gesteld, in een periode van lockdown en nog geen duidelijk perspectief op verbetering van deze situatie. In het gehele land had deze periode flinke impact op het ervaren geluksgevoel van jongeren

** % Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat een verhoogd risico op psychosociale problemen heeft:
Ten behoeve van de Jaarrekening 2022 is deze indicator gemeten m.b.v. een nieuwe methodiek. De uitkomst kan in dat kader niet 1-op-1 vergeleken worden met die in voorgaande jaargangen.

Beleidsvelden

Deelprogramma 'Welzijn, gezondheidszorg en zorg' bestaat uit de volgende beleidsvelden:

Stimulering samenlevingsopbouw
Op dit beleidsveld werken we aan de cohesie in de samenleving. In dat kader is het belangrijk dat er plekken zijn waar mensen elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld in buurthuizen, kerken, scholen en sportclubs. We faciliteren zelf- en samenredzaamheid en makkelijk toegankelijke informatie over de voorzieningen die de maatschappelijke organisaties in de stad aan onze inwoners aanbieden.

Publieke gezondheid
Tussen groepen inwoners en wijken bestaan substantiële verschillen qua gezondheid en leefstijl, die mede samenhangen met de sociaaleconomische situatie van de bewoners. Inzet op preventie kan op termijn verlichting geven binnen het zorgdomein. Om deze reden richtten wij ons extra op de wijken waar veel gezondheidspotentieel is door middel van een gebiedsgerichte aanpak. We investeerden in een sociale en fysieke leefomgeving die de gezondheid van onze inwoners beschermt en die gezond gedrag gemakkelijker maakt. Een gezonde dagelijkse omgeving moet veilig zijn, rookvrij, uitnodigen tot ontmoeting en beweging en de consumptie van gezonde voeding stimuleren. We betrokken inwoners en maatschappelijke organisaties en instellingen hierbij. De coronapandemie liet nog extra het belang zien van preventie en een gebiedsgerichte aanpak.

Op basis van de Wet publieke gezondheid voerde de GGD taken uit op het gebied van preventie, gezondheidsbevordering- en bescherming. Daarnaast had de gemeente Groningen een dienstverleningsovereenkomst met de GGD waarin we afspraken maakten op welke wijze de GGD optimaal kon bijdragen aan het realiseren van onze doelen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de Wet Publieke Gezondheid gewijzigd, zodat gemeenten sinds 1-7-2022 verplicht zijn prenatale huisbezoeken af te nemen bij de Jeugdgezondheidszorg instelling (in Groningen is dat de GGD).

Passende ondersteuning
Jeugdhulp
Wij bieden jeugdhulp daar waar kinderen en gezinnen dit nodig hebben bij het opgroeien en opvoeden, het vergroten van de zelfredzaamheid en/of maatschappelijk participatie. De wettelijke basis daarvoor is de Jeugdwet. Wij gaan daarbij uit van de vraag van de jeugdige en het gezin, de door hen aangegeven oplossingsrichtingen en sluiten zo veel mogelijk aan bij de leefwereld van kind en gezin. Zo zorgen we dat de betrokken jeugdigen en ouders/opvoeders de begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is en waar zij tevreden over zijn. Het vastgestelde Koersdocument visie inkoop Jeugdhulp (2020) is hierin uitgangspunt. Samen met onze ketenpartners werken wij lokaal en regionaal aan een dekkend jeugdhulplandschap.

De toegang tot de jeugdhulp en de basisjeugdhulp hebben wij bij WIJ Groningen ondergebracht. Uitgangspunt daarbij is zo dicht mogelijk bij de kinderen en gezinnen, zo laagdrempelig mogelijk en met inzet van het netwerk en de sociale basis en preventie. De (specialistische) jeugdhulp is ook toegankelijk op verwijzing van huisartsen, medisch specialisten en Gecertificeerde Instellingen. Voor deze vormen van hulp maken wij regionaal en bovenregionaal afspraken, om tot een goede Norm voor Opdrachtgeverschap te komen. Hierover zijn wij ook met aanbieders en andere ketenpartners in gesprek.

Wmo/Gebiedsondersteunend Netwerk
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) geeft ons als opdracht de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van onze inwoners te bevorderen en steun te bieden aan kwetsbare inwoners. Wij willen dit doen door de eigen kracht van onze inwoners meer te benutten en in te zetten op het sociale netwerk en algemene voorzieningen.

Beschermd Wonen
Voor inwoners die omwille van verminderde zelfredzaamheid niet langer in staat zijn om zelfstandig te kunnen wonen, bieden we mogelijkheden tot beschermd wonen. De Groninger gemeenten werken hierin, door middel van een uitvoeringsprogramma, samen op basis van een centrumregeling en een convenant, genaamd het regionaal programma BW&O. De gemeente Groningen fungeert daarin als centrumgemeente. Daarbij hebben de Groninger gemeenten afspraken gemaakt over de verdeling van middelen en werken zij samen in een regionaal programma dat zich o.a. richt op de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis. Daarnaast organiseert elke gemeente zelf en in samenwerking met het programma de randvoorwaarden die hiervoor nodig zijn. De vorm waarin beschermd wonen wordt aangeboden varieert van het wonen in een intramurale voorziening tot het zelfstandig (blijven) wonen met intensieve ondersteuning en toezicht, thuis. De toegang tot deze vormen van ondersteuning organiseert elke gemeente zelf (decentralisatiemodel) en wordt voor de gemeente Groningen door een gemeentelijk toegangsteam, in samenwerking met de WIJ teams, georganiseerd.

In het regionale programma BW&O werken de Groninger gemeenten ook samen op het terrein van de Maatschappelijke Opvang en de OGGz.

Zorg en veiligheid
Onze gemeente heeft te maken met huishoudens (waaronder gezinnen) die, veelal als gevolg van onderliggende problematiek, zorg en ondersteuning behoeven. Een (relatief klein) deel van deze groep veroorzaakt overlast en vormt soms een gevaar voor zichzelf en/of de samenleving. Als gevolg van hun problematiek hebben deze huishoudens vaak te maken met een divers aantal hulpverleners en betrokken instellingen.

Interventies binnen het beleidsveld 'zorg en veiligheid' zijn er in belangrijke mate op gericht om te voorkomen dat de meest kwetsbare mensen tussen wal en schip vallen tussen de beide domeinen. Met zorg en veiligheid doelen we op de verbinding tussen het sociaal domein (met onder andere welzijn en zorg) en het domein van veiligheid en openbare orde. Op dit speelveld is een breed palet aan instanties en organisaties actief, op zowel het zorg- als het veiligheidsdomein. Zij houden zich bezig met vraagstukken voor huiselijk geweld en kindermishandeling, maatschappelijke opvang, personen met verward gedrag, jeugd en veiligheid, mensenhandel, prostitutiebeleid, detentie, ondersteuning van vergunninghouders en inburgeringsplichtigen. Belangrijke aspecten van de verschillende interventies die voor deze vraagstukken worden ingezet zijn preventie, vroegsignalering, herstelgericht werken, aandacht voor (licht) verstandelijke beperkingen en het doorbreken van intergenerationele overdracht. Om deze betere afstemming tussen zorg en veiligheid te organiseren, zullen twee ketenregisseurs de specifieke problematiek van verwarde personen en problematische jeugdgroepen begeleiden en organiseren. Centraal in het beleid staan de leefwereld en levensloop van inwoners. Niet alleen ten behoeve van de inwoner zelf maar ook ten bate van een veilige samenleving.